ΚΡΥΟΝΕΡΙ - ΓΑΛΑΤΑΣ
Το γειτονικό Κρυονέρι είναι ένας οικισμός του χωριού Γαλατάς του Δήμου Χάλκειας και βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Βαράσοβας σε απόσταση 5 χιλιόμετρα στο ύψος της γέφυρας του Ευήνου ποταμού - Κόμβος Γαλατάς - Κρυονέρι. Είναι 15 χιλιόμετρα από την πόλη και πρωτεύουσα του νομού Αιτωλοακαρνανίας το Μεσολόγγι , και 20 χιλιόμετρα από τη μεγαλύτερη κρεμαστή γέφυρα του Ρίου - Αντίρριου.
Είναι μια τουριστική και παραθεριστική περιοχή τόσο τους καλοκαιρινούς μήνες , που έρχονται πλήθος τουριστών , και απολαμβάνουν την όμορφη και καθαρή θάλασσα σε μια παραλία 3 περίπου χλμ. , έχει καθαρή θάλασσα με αμμουδιά και λιμάνι για τα κότερα . Πηγές που πηγάζουν από τη Βαράσοβα και ρέουν στην θάλασσα , αλλά και τις όμορφες ταβέρνες, που προσφέρουν υπέροχα φαγητά και φρέσκα ψάρια , Επίσης η νέοι προτιμούν τα υπέροχα μπαράκια που υπόσχονται φανταστικές νύχτες , καθώς για τους άλλους μήνες είναι το σημείο συνάντησης των κυριοτέρων ορειβατικών και αναρριχητικών συλλόγων όλης της Ελλάδας με 60 περίπου διαδρομές.
Υπάρχουν για ενοικίαση ξενοδοχεία και πολλά επιπλωμένα δωμάτια που είναι πλήρως εξοπλισμένα, επίσης όσοι θέλουν να κατασκηνώσουν , μπορούν να το απολαύσουν ελεύθερα δίπλα στη θάλασσα , η παραλία είναι κατάλληλη και για τα μικρά παιδιά με ρηχά νερά , διαθέτει ομπρέλες ,ντουζιέρες , και αποδυτήρια κατά μήκος τις παραλίας.
Το Κρυονέρι πήρε το όνομά του από τις άφθονες φυσικές πηγές της περιοχής που πηγάζουν από τα βράχια της Βαράσοβας , όπως η πηγή της Γλύφας με τα πιο κρύα νερά που υπάρχουν.
Το 1835 το Κρυονέρι υπαγόταν ως οικισμός στον Δήμο Καλυδώνας , μετέπειτα ως οικισμός του Δήμου Μεσολογγίου το 1841 , και με την εφαρμογή του Νομοσχεδίου «Καποδίστριας» το 2000 ανήκει στον Δήμο Χάλκειας.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Από το λιμάνι του Κρυονερίου ο Μελέαγρος , βασιλιάς της Καλυδώνας , απέπλευσε για την Αργοναυτική εκστρατεία , από το Κρυονέρι ξεκίνησε και ο στόλος των Καλυδωνίων για να λάβει μέρος στον Τρωικό πόλεμο , όπως και την εποχή του χαλκού η Καλυδώνα το είχε για λιμάνι της.
Μυκηναϊκοί τάφοι και αρχαιολογικές σκαπάνες που έγιναν πιστοποιούν την ύπαρξη ζωής στην περιοχή του Κρυονερίου , επίσης τελευταία βρέθηκαν και θεμέλια και μωσαϊκά βυζαντινών χρόνων.
ΒΑΡΑΣΟΒΑ
Δικαίως ονομάστηκε « Άγιο Όρος » της Στερεάς Ελλάδας .
Πολλά τα σπήλαια , τα ασκητήρια , και τα ερημητήρια στις δίπλες των βράχων και στα απάγκια των αβαθών σπηλιών της , πάντα συντροφιά με τους σταλαγμίτες και τους σταλακτίτες .
Τα ασκητήρια χρονολογούνται απ' την Βυζαντινή εποχή της εικονολατρίας - εικονομαχίας που συντάραξε την Βυζαντινή αυτοκρατορία. Οι μοναχοί τότε διωκόμενοι βρήκαν καταφύγιο στα απόκρημνα βράχια της Βαράσοβας όπου και ίδρυσαν περισσότερα από ( 70) ασκητήρια και μοναχικές κοινότητες .
Εκεί που σμίγει ο ήσυχος Αιτωλικός κάμπος με τη θάλασσα , πλάι στις εκβολές του Εύηνου , ξεπηδά ο επιβλητικός όγκος της Βαράσοβας , Το ύψος της φθάνει τα 917 (κορυφή σφυρί) μέτρα και ξεπηδά πλάι στη θάλασσα απέναντι από την Πάτρα .
Τη λένε και τρίκορφη γιατί ξεχωρίζουν καθαρά οι τρεις σχεδόν ισοϋψείς κορφές της . Πίσω από την κορφή , σ΄ ένα καταπράσινο λιβάδι με μεγάλα δέντρα υπάρχει πηγάδι με δροσερό νερό . Στα νότια και νοτιοδυτικά ο πλαγιές της πέφτουν απότομα στη θάλασσα . Εκεί ορθώνονται και οι σημαντικότερες ορθοπλαγιές της , μεταξύ των χωριών Βασιλική και Γαλατά . Κατά τους αρχαίους χρόνους η Βαράσοβα - ένα φυσικό οχυρό απέναντι στους θαλασσινούς επιδρομείς - χρησιμοποιήθηκε σαν επίνειο της αρχαίας Καληδονίας.
Στην νότια απόκρημνη πλευρά της Βαράσοβας , σε υψόμετρο 80 περίπου μέτρων από τη θάλασσα ανοίγεται ευρύχωρο βραχοσκεπές σπήλαιο στο εσωτερικό του οποίου σώζονται ερείπια βυζαντινού συγκροτήματος . Η τοπική παράδοση διέσωσε το τοπωνύμιο " Αϊ- Νικόλας " και η λατρευτική παραδοσιακή συνείδηση των κατοίκων των γύρω χωριών διατήρησε την ιερότητα του χώρου , στο σχήμα ενός λιθόκτιστού βωμού - εικονοστασίου, στο βάθος της σπηλιάς .
Στα 1991, ερευνητική ομάδα του πανεπιστημίου Ιωαννίνων ανέλαβε τη συστηματική διερεύνηση , καθορισμό και ανασκαφή του χώρου . Το σπήλαιο του Αγίου Νικολάου βρίσκεται στα δυτικά του χωριού Κάτω Βασιλική. Ανατολικά του οικισμού η συστηματική ανασκαφή του πανεπιστημίου των Ιωαννίνων έφερε στο φως, στο λόφο της Αγίας Τριάδας , τεράστια παλαιοχριστιανική βασιλική που περιβάλλεται από βυζαντινό και υστεροκλασικό τείχος .
Το σπήλαιο του Αγίου Νικολάου πρόκειται για τη μοναδική αυτού του είδους Εγκλείστρα που ανακαλύφθηκε στον Ελλαδικό χώρο και παρ' όλη την ερειπιώδη κατάσταση , στην οποία βρίσκεται , εντυπωσιάζει με την οργάνωση που φαίνεται ότι διαθέτει, τον φρουριακό χαρακτήρα και τη διάρκεια λειτουργίας του . Το γεγονός ότι σώζεται σημαντικό μέρος από το ναό και σε ικανοποιητική κατάσταση η δεξαμενή, δείχνει, πως το σπήλαιο εγκαταλείφθηκε πολύ αργότερα από το άλλο του Αγίου Νικολάου , που βρίσκεται στην νότια πλευρά της Βαράσοβας.
Στη βορειοανατολική πλευρά της Βαράσοβας ξεχωρίζει το ασκηταριό των Αγίων Πατέρων . Στο εσωτερικό του σπηλαίου διατηρούνται, σε ορισμένα σημεία, ερειπωμένοι τοίχοι, χτισμένοι με λίθους και πλίνθους. Το σπήλαιο ήταν ζωγραφισμένο , αλλά από την πολύχρονη εγκατάλειψη καταστράφηκαν τα περισσότερα επιχρίσματα . Σήμερα σώζονται τέσσερις παραστάσεις που παρουσιάζουν μεγάλες φθορές αλλά και μεγάλο εικονογραφικό ενδιαφέρον .
Μισή ώρα πάνω από τη Βασιλική, σε χαμηλό λοφίσκο , νοτιοανατολικά της Βαράσοβας , υψώνονται τα ερείπια Βυζαντινού ναού , που κατά την παράδοση ήταν αφιερωμένος στον άγιο Δημήτριο . Ο ναός αυτός παρουσιάζει μεγάλο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρων . Σχεδιασμένος από αρχιτέκτονα που είχε έντονη την αίσθηση της ισορροπίας και κατασκευασμένος από μαστόρους με επιμέλεια και καλαισθησία , διατηρεί μέχρι σήμερα, μέσα από τα ερείπια του , την αρμονική σύνδεση γραμμών , γωνιών και τόξων. στους τοίχους του Ιερού , βόρεια και νότια , διατηρούνται μέχρι σήμερα ηχεία για την ακουστική του χώρου .
Ξεκινώντας από το Περιθώρι και από το Γαλατά και ανηφορίζοντας τη δυτική πλαγιά της Βαράσοβας , ύστερα από πορεία μιας ώρας, φτάνει κανείς σ' ένα χωριό με πανύψηλα δέντρα και νερά . Πάνω από τη μικρή αυτή « όαση » βρίσκεται ερειπωμένο τα μοναστήρι του Αγίου Πέτρου . Σώζεται ο μαντρότοιχος της αυλής ( 15 χ 24 μέτρα ) και ερείπια μονόχωρου δρομικού ναού με τρίπλευρη αψίδα . Από την τοιχογραφία το μνημείο χρονολογείται στην υστεροβυζαντινή περίοδο και είναι το μόνο από τα μοναστήρια της Βαράσοβας που διασώζει τον περιτειχισμένο περίβολο .
Η Βαράσοβα θεωρείται ένα από τα καλύτερα αναρριχητικά πεδία στην Ελλάδα για ορειβασία , γι αυτό και κάθε εποχή συρρέουν ορειβατικοί σύλλογοι από όλη την Ελλάδα , και απολαμβάνουν τον συνδιασμό της όμορφης εκδρομής , της καθαρής θάλασσας του Κρυονεριού , της ξεκούρασης αλλά και των όμορφων ορειβατικών διαδρομών στα άγρια βράχια της Βαράσοβας .
ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΑΠΟΔΡΑΣΕΙΣ
Να επισκεφτείτε το Μεσολόγγι την πόλη των πέντε προθυπουργών, να απολαύσετε την παρέλαση για την ηρωϊκή έξοδο των πολιορκημένων αγωνιστών του 1826 και να ζήσετε την αναπαράσταση της ανατίναξης του Χρήστου Καψάλη στον κήπο των ηρώων, να περιηγηθείτε και να θαυμάσετε ιστορικά μνημεία όπως αρχαία θέατρα Πλευρώνας, Καλυδώνας, Οινιαδών, τις Ρωμαικές Θέρμες, το σπίτι του Χαρίλαου Τρiκούπη και του ποιητή Κωστή Παλαμά καθώς και τον Κήπο των Ηρώων της Ελληνικής Επανάστασης, αλλά και το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος για το μοναδικό πανηγύρι του Αϊ Συμιού.
Να περπατήσετε και να θαυμάσετε την γέφυρα Ρίου Αντιρρίου, την μεγαλύτερη καλωδιωτή γέφυρα του κόσμου.
Να παρακολουθήσετε τις εορταστικές εκδηλώσεις αναπαράστασης της ναυμαχίας της Ναυπάκτου το πρώτο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου και να περιπλανηθείτε στα στενά δρομάκια πλησίων του λιμανιού τα οποία οδηγούν εως το κάστρο.
Να κάνετε rafting και canoe-kayak στον Εύηνο ποταμό στην περιοχή Χάνι Μπανιά.